Czas i miejsce konferencji:
piątek, 14 czerwca 2013 r.,
godz.12:00-18:00;
Małopolski Instytut Kultury, ul. Karmelicka 27, 31-131
Kraków
Konferencja PIONIERKI KINA. PERSPEKTYWY BADAWCZE to drugi etap projektu
badawczego PIONIERKI Z KAMERĄ. KOBIETY W KINIE I FOTOGRAFII W GALICJI
1896–1945, zainicjowanego w 2012 roku przez dr hab. Małgorzatę Radkiewicz, mgr
Ewę Opałkę i mgr Paulinę Haratyk oraz realizowanego we współpracy z ISzA UJ,
MHF oraz MIK.
Celem projektu jest zbadanie udziału kobiet w rozwoju fotografii
oraz kina na obszarze Galicji. Oba media zostały szybko oswojone przez kobiety,
które upatrywały w nich szansę na własną działalność twórczą, jakiej nie mogły
podjąć na innych obszarach sztuki. Zamierzeniem projektu jest zaakcentowanie
problematyki kobiet w badaniach historyczno-filmowych nad kulturą wizualną, w
których temu wątkowi poświęcano dotąd niewiele miejsca. Założeniem konferencji
jest stworzenie metodologii adekwatnej do badania materiałów wizualnych z
obszaru byłej Galicji, dlatego też do udziału w niej zostały zaproszone
badaczki z różnych dziedzin, posiadające dużą wiedzę i doświadczenie w pracy z
archiwaliami.
WYSTĄPIENIA
Dr Iwona Kurz: Feminizacja
archiwów: szczeliny i interwencje
Przedmiotem mojego wystąpienia
będą niektóre problemy wiążące się z próbami nowych odczytań wizualnych
materiałów archiwalnych czy, szerzej, rekonfiguracji samej instytucji archiwum,
zwłaszcza w kontekście cyfryzacji. Taktyki krytyczne stosowane wobec archiwów
przybierają różną postać: od wypatrywania pęknięć w przedstawieniach wizualnych
tworzonych i archiwizowanych z perspektywy "męskiego spojrzenia" -
pęknięć pozwalających powiedzieć coś więcej poza dokonaniem samej krytyki - po
całościowe przekształcenia konkretnych zbiorów i ich użyć, związane także z
możliwościami, jakie daje digitalizacja (Arjun Appudarai mówi o
"interwencjach"). Przedmiotem odniesienia będą dla mnie istniejące,
bynajmniej nie krytyczne, cyfrowe archiwa filmowe (FN, NAC).
Iwona Kurz -
wykłada w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się
historią nowoczesnej kultury polskiej przez pryzmat obrazu, antropologią
kultury wizualnej oraz problematyką gender. Autorka książki Twarze w tłumie.
Wizerunki bohaterów wyobraźni zbiorowej w kulturze polskiej 1955-1969
(2005, Nagroda im. Bolesława Michałka, Nominacja do Nagrody Nike), współautorka
Obyczajów polskich. Wiek XX w krótkich hasłach (2008), redaktorka
antologii Film i historia (2008), współredaktorka podręcznika Antropologia
kultury wizualnej.
Mgr Monika Suprunik: Ochrona
najstarszych materiałów filmowych - perspektywa instytucjonalna
Podczas
wystąpienia zostaną poruszone zagadnienia związane z gromadzeniem, ochroną i
upublicznianiem najstarszych zbiorów filmowych na przykładzie działalności
Filmoteki Narodowej w Warszawie. Straty wojenne, jakie poniosła polska
kinematografia były ogromne. Filmoteka podczas ponad 50-letniej działalności
odzyskała ok. 70% polskich przedwojennych filmów dźwiękowych i niestety,
zaledwie 5% filmów niemych. Wszystkie te materiały, silnie eksploatowane przed
wojną, są bardzo zniszczone i miejscami niekompletne, przez co niedostępne dla
badaczy i publiczności. Sytuacja ta powoli ulega zmianie dzięki takim
przedsięwzięciom jak projekt NITROfilm, polegający na konserwacji i cyfryzacji
najstarszych nośników filmowych.
Monika Supruniuk – Stypendystka Muzeum
Auschwitz-Birkenau i Landu Nadrenii Północnej i Westfalii oraz programu
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Młoda Polska”. Pracuje w
Filmotece Narodowej w Warszawie przy realizacji przedsięwzięcia „Konserwacja i
digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych” oraz w Akademii Sztuk Pięknych
w Warszawie na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki. Interesuje się
ochroną i konserwacją fotografii, filmu i wideo oraz amatorskiej techniki
filmowej.
Dr Monika Talarczyk-Gubała: Biały
mazur. Wnioski z badań kina kobiet w państwowej kinematografii PRL-u
Opis
metod i wyniki badań kina kobiet w kinematografii w okresie PRL-u. Badania
ilościowe odsłoniły liczebny udział kobiet w edukacji filmowej w zawodzie
reżysera oraz w państwowej produkcji filmowej, kinowej i telewizyjnej w
poszczególnych latach. Badania jakościowe, w formie wywiadów z autorkami filmów
i lektur ich wspomnień, pozwoliły skorygować wątki narracji
historycznofilmowych przez uwzględnienie strategii wchodzenia reżyserek do kina
głównego nurtu bądź przyczyny wycofania z aktywności w zawodzie. Z analizy
dynamiki karier reżyserek w polskim kinie wyłoniły się modele współpracy w
tandemach współautorskich, małżeńskich oraz w zespołach filmowych.
Monika Talarczyk-Gubała – filmoznawczyni, adiunkt w
Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego.
Historyczka kina i krytyczka feministyczna. Entuzjastka sztuki kobiet. Zajmuje
się badaniem i promocją polskiego kina kobiet. Autorka monografii Wszystko o
Ewie. Filmy Barbary Sass a kino kobiet w II połowie XX wieku (Szczecin, maj
2013) oraz Biały mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii(Poznań, czerwiec
2013).
Mgr Paulina Haratyk: Home movies
jako kobieca praktyka filmowa
Richard Fung, niezależny kanadyjski
filmowiec i artysta, który w swoich pracach wielokrotnie wykorzystywał własne
home movies, podkreśla - jako coś odbiegającego od normy – to, że w jego
rodzinie rolę filmowca-amatora pełniła matka. Kobieta ta przestała tworzyć
filmy, gdy wszystkie jej ośmioro dzieci dorosło i wyprowadziło się z domu.
Filmowców-amatorów utożsamia się głównie z mężczyznami z powodu
technologicznych kontekstów, przez pryzmat których zwykło się opisywać home
movies i kino amatorskie w ogóle. Tego rodzaju filmy stoją jednak również mocno
po stronie kobiet: dokumentowanie rodzinnego życia jest istotnym aspektem
dbania o dom i rodzinę – roli, którą przypisuje kobiecie system patriarchalny.
Co jednak z mojej perspektywy jest znacznie ważniejsze, home movies to filmy
tworzone poza systemem produkcji filmowej, który stanowi domenę mężczyzn. Z
tego powodu wykorzystywane są przez reżyserki i artystki, poszukujące
alternatywnych sposobów prezentacji – i autoprezentacji – za pośrednictwem
medium filmowego.
Paulina Haratyk – doktorantka na Wydziale Zarządzania i
Komunikacji Społecznej UJ, absolwentka antropologii literatury i kultury oraz
filmoznawstwa tejże uczelni. Zajmuje się kinem found footage’owym oraz
różnorodnymi zjawiskami z obszaru najnowszej kultury, które wpływają, przenikają
i się wiążą z tego rodzaju filmami.
Dr hab.
Małgorzata Radkiewicz: Kobiety „po obu stronach kamery”. Zagadnienia
historyczno-filmowe i kulturowe w badaniach nad pionierkami kina
Różne
typy obecności kobiet w rozwoju kina najlepiej oddaje podtytuł książki E. Ann
Kaplan „…po obu stronach kamery”, sugerujący, że w ich badaniu należy
uwzględnić zarówno (wy)twórczą działalność kobiet, jak i kobiecą recepcję.
Złożoność tych kwestii sprawia, że w opracowaniach o „pionierkach kina” łączy
się kilka perspektyw: historyczno- i teoretycznofilmową, społeczną oraz
kulturową. Pozwala to uwzględnić zmiany w obyczajowości przełomu XIX i XX
wieku, które sprawiły, że mogła pojawić się „Nowa Kobieta” – mobilna (dosłownie
i metaforycznie) oraz wyemancypowana. Jej zainteresowanie się fotografią i
kinem było konsekwencją uzyskanego dostępu do rynku pracy, edukacji, a także
osiągnięć technologicznych. W badaniach nad rozwojem Hollywoodu wyraźnie
podkreśla się znaczenie XX wiecznej dynamiki społecznej oraz kulturowej, w konsekwencji
której mogły się pojawić aktorki-celebrytki, producentki i reżyserki, mające
swój wkład w budowę „fabryki snów”. Przestrzeń kina oznaczała dla amerykańskich
kobiet wolność, awans oraz swobodę ekspresji. Była też obszarem negocjacji
wzorców genderowych, powielanych i przekazywanych na ekranie kobiecej
publiczności, której przyjemność równocześnie kształtowano i zaspokajano
konwencjonalną produkcją.
Małgorzata Radkiewicz – filmoznawczyni, adiunkt w Instytucie Sztuk
Audiowizualnych. Koordynatorka Podyplomowych Studiów z Zakresu Gender UJ.
Prezeska krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego. Zajmuje
się problematyką tożsamości kulturowej oraz tożsamości płci (gender) we
współczesnym kinie i w sztukach wizualnych czego wyrazem jest publikacja: „Władczynie
spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek (2010). Ponadto autorka książek: W poszukiwaniu
sposobu ekspresji. O filmach Jane Campion i Sally Potter (2001), Derek
Jarman. Portret indywidualisty (2003), „Młode wilki” polskiego kina.
Kategoria gender a debiuty lat 90. (2006). Jako redaktorka przygotowała
pięć tomów z serii Gender, obecnie pracuje nad książką poświęconą kinem
queer. Publikuje w Polsce i zagranicą, w katalogach wystaw, antologiach i na
łamach czasopism, m.in. „Rita Baum”, „Kwartalnik Filmowy”, „Czas Kultury”.
Mgr Ewa
Opałka: W stronę latarni magicznych – poszukiwania Pionierek kina
Projekt Pionierki kina kreśli szerokie pole badawcze – próbując
odnaleźć w galicyjskiej historii rozwoju przemysłu filmowego ślad kobiet,
których praca wpłynęła na kształt tej nowej wówczas dziedziny, odsyła do
rozległego okresu od 1896 do 1945 roku. Warto w tym wczesnym, pionierskim
okresie badań pójść tradycyjnym tropem chronologicznym i przyjrzeć się samym
początkom kinematografii w Polsce – momentowi płynnego przenikania się pokazów
panoram, latarni magicznych, czy też innych magicznych sztuczek do pokazów
kinematografu, jak to miało miejsce w licznych salonach rozrywki w Polsce, na
przykład w warszawskim Artystycznym Salonie Złudzeń. Ślad po pracy twórczej
kobiet chociażby w tego typu miejscach mógł kompletnie zaginąć – z pewnością
próżno szukać go w kanonicznych opracowaniach. Warto jednak spróbować tropić
najdrobniejsze informacje o wkładzie kobiet w rozwój kinematografu właśnie w
jego początkach – w tym celu prezentacja przygotowana zostanie w oparciu o
gruntowne badanie prasy fachowej i codziennej z lat 1896 – 1918.
Ewa Opałka – doktorantka w Instytucie Sztuk
Audiowizualnych UJ, absolwentka filmoznawstwa, podyplomowych studiów
kuratorskich i gender studies UJ; kuratorka i krytyczka sztuki
współczesnej, publikowała m.in. w Tekstach Drugich, Ha!arcie, Opcjach,
Formacie, Exit, Obiegu, Intertekście. Interesuje się
feminizmem korporalnym, problemem doświadczenia choroby, modelami autorstwa
kobiet, tożsamościami nieheteronromatywnymi, sztuką w przestrzeni publicznej,
postpornografią.
Mgr Monika Kozień: Życie
zarchiwizowane - kilka refleksji dotyczących pracy nad muzealnymi zbiorami
fotograficznymi
Ważnym aspektem działalności muzeum jest
zabezpieczanie zbiorów. W tym celu wprowadzane są skomplikowane procedury
dotyczące między innymi inwentaryzacji, digitalizowania, magazynowania. Sztywne
ramy systemu opisów, a także ekonomika przestrzenna magazynów doprowadzają do
kompresji i unifikacji przedmiotów trafiających do zbiorów. Indywidualne
historie, pamiątki, przedmioty kochane i nienawidzone zastygają stając się
muzealiami. W codziennej praktyce identyfikowane będą już teraz głównie jako
konkretne numery inwentarzowe. Pojawia się więc pytanie o możliwości ucieczki z
tego idealnego układu porządkująco-zabezpieczającego i miejsca na indywidualne
działania.
Monika Kozień - historyk i krytyk sztuki, pracuje w Muzeum Historii
Fotografii w Krakowie; wykłada na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, członek
AICA. Kuratorka wystaw, autorka projektów badawczych i wystawienniczych, m. in.
festiwalu "Rzeczywistość a dokument" – wspólnie z Martą Miśkowiec.
Koordynatorka projektów: „Wirtualne Muzeum Historii Fotografii" oraz „Mit
Galicji” (publikacja„Galicja. Opowiadać dalej?” 2010 r.) ; autorka programu
edukacyjnego „Polowanie na obrazy”.
Mgr Katarzyna
Maniak: Gdy patrzę z daleka więcej widzę - o tym jak można badać archiwa
materiałów wizualnych za pomocą działań artystycznych
Prywatne
archiwa stanowiące zbiór świadectw historii i zapisów codzienności nie są tylko
katalogiem wizualnych reprezentacji, ale również odbiciem rozbudowanych
systemów działań. Ich odczytania i analizy ogniskują się m.in. wokół zagadnień
pamięci, styku tego co prywatne z tym co publiczne, strategii gromadzenia i
opracowywania treści. Pogłębienie tych tematów, ale i szansę na nową
perspektywę i świeże spojrzenie umożliwiają projekty artystów skupione na
istniejących materiach wizualnych. Działania bazujące na ich (odważnej)
eksploracji balansują pomiędzy strategią fragmentu i całości, pomiędzy
indywidualnym doświadczeniem – zarówno posiadacza archiwum jak i interpretatora
– a próbą stworzenia uniwersalnej opowieści o społecznych i kulturowych
praktykach. Przykładem takich projektów są prace artystów powstałe w ramach
programu Metropolis, realizowanego na terenie Górnego Śląska i Zagłębia
Dąbrowskiego przez Fundację Imago Mundi oraz Centrum Sztuki Współczesnej
Kronika w Bytomiu. Zamierzeniem projektu Metropolis, opierającego się na serii
rezydencji artystycznych, jest problematyzacja stereotypowego wizerunku Śląska
i stworzenie współczesnego, wielowymiarowego obrazu regionu. Indywidualne
projekty zasadzające się na kontakcie z istniejącymi materiałami i archiwaliami
wydobywają kolejne warstwy rzeczywistości i nowe struktury narracji.
Katarzyna Maniak - Fotografka, doktorantka
Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, działaczka
NGO-sów. Zajmuje się sztukami wizualnymi, bada tematykę współczesnego
muzealnictwa i profesję kuratora. Pracuje w Bibliotece Muzeum Sztuki
Współczesnej MOCAK w Krakowie.
Dr Ewa Toniak: „Niemożliwa”.
O kilku aspektach wystawy trzech pionierek sztuki feministycznej w Polsce
Wystawa
„Trzy kobiety: Maria Pinińska-Bereś, Natalia Lach-Lachowicz i Ewa Partum”,
którą Ewa Toniak przygotowała dla warszawskiej Zachęty w 2011 r. po raz
pierwszy zestawiała ze sobą sztukę trzech wymienionych artystek w jednej
przestrzeni; trzech artystek uważanych za pionierki polskiej sztuki feministycznej.
Wzajemne relacje Natalii LL i Ewy Partum, stosunek do twórczości trzeciej,
nieżyjącej już Marii Piniskiej-Bereś, i krytyczna refleksja nad własną
twórczością pozwoliła kuratorce zrekonstruować „prawdziwy” początek sztuki
kobiet w Polsce.
Ewa Toniak - Historyczka i
krytyczka sztuki, kuratorka. Zajmuje się sztuką współczesną w perspektywie
feministycznej, medialnymi wizerunkami artystek, „pustymi miejscami” w polskiej
historii i obecnością w Historii kobiet. Autorka tekstów w: „Res Publice Nowej”,
„Tekstach Drugich”, „Krytyce”, „Zeszytach Artystycznych”, „Czasie Kultury”,
„Obiegu”, „Artmiksie”, „Midraszu”, „Biuletynie Ośki” i „Zadrze”,
„Rzeczpospolitej” i „Gazecie Wyborczej”. Współautorka – wraz z zespołem prof.
Marii Janion – wystawy Polka. Medium-cień- wyobrażenie (CSW Zamek
Ujazdowski, Warszawa 2005), a także projektu Miejsce kobiet w polskiej
literaturze, ideach i wyobraźni XIX i XX wieku (grant KBN 2004/2005). W
latach 2003-2005 wykładowczyni na Gender Studies przy Instytucie
Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Kuratorka wystaw w
Galerii Zachęta w Warszawie: rzeźbiarki Aliny Ślesińskiej (2007) oraz Trzy
kobiety: Maria Pinińska-Bereś, Natalia LL and Ewa Partum (2010).
________________________________________________________________________________________
The conference "Pioneers of Cinema. Research Perspectives" is the second stage of the “Pioneers
with a camera. Women in Cinema and Photography in Galicia 1896-1945” research
project. It took place on a Friday, 14 Jun. 2013 in the Małopolska Institute ofCulture. The goal of the conference was to create a
methodology adequate to study visual materials from Galicia, therefore among
the invited were researchers from various fields that had great experience and
knowledge in working with archives.
CONFERENCE SCHEDULE:
Iwona
Kurz (PhD., University of Warsaw). The feminization of archives: cracks and
interventions
The subject of the
presentation will include some of the problems related to the attempts to read
archives anew, which in a broader sense is the reconfiguration of the whole
idea of archives, especially in the context of of digitization. There are
different critical approaches towards archives. One is looking for cracks in
visual presentations created and archived from the “male perspective”. Cracks
that allow to tell something more that just the critique itself. Another is a
thorough transformation of whole collections and their uses which is connected
to new possibilities provided by digitization (Arjun Appudarai calls them
“interventions”). Non-critical digital movie archives will be a point of
reference.
Monika Supruniuk (Academy of Fine
Arts). Protection of the oldest movie material – an institution's
perspective
The activities of Filmoteka Narodowa
in Warsaw (National Film Archive) will be used as a base to present the
questions of gathering, preserving and making public of the oldest movie
collections. The war losses that Polish cinematography suffered were great.
During its 50 years of work the Filmoteka managed to retrieve about 70% of
Polish pre-war movies but only 5% of silent movies. All of those materials that
were heavily exploited before the war are badly damaged and sometimes
incomplete and therefore out of the reach of researchers and the public. The
situation is slowly changing thanks to initiatives such as the NITROfilm that
focuses on conserving and digitizing of the oldest movies.
Monika Talarczyk-Gubała (PhD.) Biały
mazur. The conclusions of a study of women's' cinema in state
cinematography of the Polish People's Republic.
The
description of methodology and results of studies of women in cinematography in
the PPR. Quantitative research has shown the scale of women's' involvement in
film education as directors and state movie production, both for the television
as well as cinema throughout the years. Qualitative research performed as
interviews with the authors of movies and studying their memoirs allowed a
correction the film and historic narrative by involving the strategies that
female directors applied to enter mainstream cinema or the reasons that made
them retire. The analysis of the dynamics of directors' careers showed models
of cooperation in tandems, as marriages or teams.
Paulina Haraktyk (Jagiellonian University) Home movies
as women’s movie practice
Richard Fung, a
Canadian independent filmmaker and artist, who used his own home movies
multiple times in his works underlined as something unusual, that in his own
family his mother was the amateur filmmaker. She stopped making movies as soon
as all of her eight children moved out from her house. Amateur filmmakers are
usually seen as men because of the technological context which became the
description basis for home movies and amateur cinematography as a whole.
However these kinds of movies are strongly represented by women – documenting
family life is an important part of caring for it and that is a role that the
patriarchal system ascribes to women. What is even more important however is
that home movies are movies produced outside of the movie production system,
which is a domain of men. This is a reason for which female directors and
artists that seek alternative means of presentation chose this type of movie
medium.
Małgorzata Radkiewicz (PhD., Jagiellonian University): Women “on both sides of the camera”. Film history and cultural questions in the studies of female pioneers of cinema.
Małgorzata Radkiewicz (PhD., Jagiellonian University): Women “on both sides of the camera”. Film history and cultural questions in the studies of female pioneers of cinema.
Various types of the involvement of women in the
development of cinema is best described by the title of E. Ann Kaplan's book
“Both sides of the camera” suggesting that research should include not only the
works of women but also their reception of movies. The complexity of those
issues means that describing the female pioneers of cinema connects various
perspectives: film history, film theory or social and cultural approaches. This
allowed for social and cultural change of the turn of the XIX century that
allowed the creation of the “New Woman”, a mobile and emancipated being, to be
included in research. Her interest in film and photography was an effect of
access to the job market, education and technological novelties. Studies of
Hollywood in the XX century clearly underline the role of social change
dynamics that allowed the emergence of actresses-celebrities, female directors
and producers that had their share of creating the “dream factory”. Cinema gave
women the space for social advancement and freedom of expression. It was also a
space to negotiate gender models that were transmitted to the female viewers
whose pleasure was met and created by conventional production.
Ewa Opałka (Jagiellonian University). Towards magic
lanterns. The search for the pioneers of cinema.
The “Pioneers of cinema” project paints a broad research
field, it directs to a broad timeframe from 1896 till 1945, trying to find in
the history of Galicia the work of women whose work influenced the shape of the
new category of art. It is best to follow a classical, chronological order and
look at the very beginning of cinematography in Poland – the moment that
panorama shows, magic lanterns and other magic tricks intertwined with the
first displays of the cinematograph in various entertainment salons such as the
Artystyczny Salon Złudzeń (Salon of Artistic Illusions) in Warsaw. The trace of
women’s artistic presence might have completely faded away in such places. It
is surely pointless to look for it in canonical works. It is worthwhile however
to trace even the smallest pieces of information about woman's' share in the
development of the cinematograph at its very beginning. To do this the presentation
will be prepared based on the research of professional journals and newspapers
from 1896 till 1945.
Monika Kozień (Museum of
History of Photography). Life archived. Reflections on work with museum
photographic archives.
An important part o
a museum's work is preserving its collections. To work towards this goal
complicated procedures are put in place, especially when it comes to inventory,
digitizing and storage. Firm frames of the descriptions system and the spatial
economics lead towards unification and compression of items that arrive in a
collection. Individual stories, items cherished and hated become museum
exhibits. In everyday practice they will be recognized only as inventory
numbers. Therefore questions arise about the possibility of running away from
the perfect order and safety of the system towards individual actions.
Katarzyna Maniak (Jagiellonian University): I see more
when looking from a distance – how to study archives with artistic work
Private archives that are witnesses of history and
everyday life are not only a catalogue of visual representations but also a
mirror of a complicated system of activities. Reading them focuses i.e. on
memories, the border between what is private and what is public, the strategies
of gathering and working with materials. Artists' project that focus on those
visual materials and allow a deeper look and give a new perspective. Activities based on their brave exploration balance between
the strategy of the fragment and the whole, between individual experience of
the archive owner and the person interpreting the works and an attempt to
create a universal story about social and cultural practices. An example of
such activities might be found among artists that took part in the Metropolis
project that was undertaken in Silesia by the Imago Mundi Foundation and the
Center of Modern Art Kronika in Bytom. The goal of the Metropolis project that
was based on artistic residences is to create a new, multidimensional image of
the region. Individual projects based on existing materials and archives bring
to light new layers of reality and new structures of narration.
Ewa Toniak (PhD.), “Impossible”. A couple of aspects of the exhibition of three pioneers of feminist art in Poland
The exhibition “Three women: Maria Pinińska-Bereś, Natalia Lach-Lachowicz and Ewa Partum” which was prepared by Ewa Toniak for the Warsaw Zachęta gallery in 2011 for the first time put together the art of the three artists considered pioneers of feminist art in Poland in a single space. The mutual relations of Natalia LL and Ewa Partum, their attitude towards the late Maria Pinińska-Bereś and critical analysis allowed the curator to reconstruct the “real” beginning of women's' art in Poland
Ewa Toniak (PhD.), “Impossible”. A couple of aspects of the exhibition of three pioneers of feminist art in Poland
The exhibition “Three women: Maria Pinińska-Bereś, Natalia Lach-Lachowicz and Ewa Partum” which was prepared by Ewa Toniak for the Warsaw Zachęta gallery in 2011 for the first time put together the art of the three artists considered pioneers of feminist art in Poland in a single space. The mutual relations of Natalia LL and Ewa Partum, their attitude towards the late Maria Pinińska-Bereś and critical analysis allowed the curator to reconstruct the “real” beginning of women's' art in Poland